کربن فعال یا کربن اکتیو به گروهی از مواد کربنی با پوکی و سطح داخلی بالا اطلاق میشود که بهدلیل مساحت داخلی قابل توجه، ساختار پوک و منفذی، ظرفیت جذب بالا، قابلیت فعالسازی مجدد سطح و همچنین قیمت پائین در مقایسه با جاذبهای غیرآلی مانند زئولیتیک، ماده منحصربهفردی میباشند. کاربرد مهم و قابل اهمیت آنها در جداسازی بو، رنگ، مزههای غیردلخواه از آب در عملیاتهای خانگی و صنعتی، بازیافت حلال، تصفیه هوا بهویژه در رستورانها، صنایع غذائی و شیمیائی میباشد.
کربن فعال از پیرولیز موادکربنی از قبیل چوب، زغالسنگ ، هسته یا پوسته میوهها مانند پوسته نارگیل حاصل میگردد و در مراحل بعدی تحت عملیات فعالسازی قرار میگیرد.
پیرولیز موادکربنی، بدون حضور هوا، باعث تخریب مولکولهای غیرآلی میشود که یک ماده پودری کربنی از آن ایجاد خواهد شد. جسم تولیدشده دارای سطح ویژه و تخلخل بالایی میباشد. سه فرایند اصلی برای فعالسازی کربن در نظر گرفته می شود:
- فعالسازی با بخار
- فعالسازی بادی اکسید کربن
- فعالسازی شیمیایی
در میان سه روش بالا فعالسازی با بخار بهترین گزینه به لحاظ زیست محیطی و اقتصادی است درحالیکه فعالسازی شیمیایی بیشترین سطح و تخلخل را حاصل میکند.
شرکت افلاک نوینکار طی سالیان متمادی در حال تأمین انواع کربن فعال از شرکت Cabot (Norit) میباشد. شرکت Cabot یکی از بزرگترین و سرشناسترین شرکت ها در زمینه تولید کربن فعال است.